تثبيت هويت شيعي در دل سامرا؛ روايتي از دوران امام عسكري(ع)
امام حسن عسكري(ع) با صراحت در برابر غاليان ايستاد و با استدلال‌هاي عقلاني مرز بين ايمان و انحرافات فكري را تبيين كرد، اين سياست معرفتي امام باعث شد تشيع، علي‌رغم فشارهاي سياسي و تبليغي، انسجام خود را حفظ كند.
به گزارش خبرنگار فرهنگي خبرگزاري تسنيم، دوران كوتاه امامت حضرت امام ابامحمد حسن‌بن علي العسكري(ع) نقطه عطفي در تاريخ تشيع بود، دوراني كه با بحران‌هاي سياسي، جدال‌هاي فكري و چالش مشروعيت همراه شد.
خبرگزاري تسنيم در گفت‌وگو با دكتر زهرا نورايي، استاد دانشگاه و كارشناس تاريخ اسلام ماركيتا اسلوكووا، به بررسي نقش مادر امام در دفاع از امامت، پاسخ‌هاي امام به شبهات معرفتي سامرا و انعكاس ولادت حضرت امام مهدي(عج) در منابع اسلامي پرداخته است.
چالش‌هاي فكري و معرفتي در سامرا
وقتي تاريخ اسلام را مرور كنيم، مشاهده مي‌كنيم كه امام حسن عسكري(ع) در سامرا با معضلات فكري و معرفتي گسترده‌اي مواجه بود، شما اين چالش‌ها را چگونه ارزيابي مي‌كنيد و امام چگونه توانست در چنين شرايطي هويت فكري شيعيان را حفظ كند؟
شهر سامرا در دوران امام حسن عسكري(ع) يك مركز بزرگ نظامي و سياسي بود كه در عين حال كانون مناظرات كلامي و جدال‌هاي فكري هم به‌شمار مي‌رفت. حضور جريان‌هاي فكري گوناگون از معتزله و اشاعره گرفته تا زنادقه و صوفيان، فضايي به وجود آورده بود كه جامعه اسلامي با بحران معرفتي عميقي روبه‌رو شود، در چنين فضايي امام عسكري(ع) نه‌تنها بايد از هويت شيعيان پاسداري مي‌كرد، بلكه مي‌بايست پاسخگوي شبهات گسترده‌اي هم باشد.
امام در اين مسير هم از طريق نگارش نامه‌ها و رساله‌ها و هم با پرورش شاگردان برجسته‌اي مثل ابوسهل نوبختي و احمدبن اسحاق، بنيان‌هاي فكري تشيع را تثبيت كرد، اين افراد در واقع حلقه واسطه‌اي بودند كه انديشه‌هاي امام را به نسل‌هاي بعدي منتقل كردند و در دوران غيبت صغري نقش مهمي ايفا كردند.
يك موضوع مهم كه در تاريخ به آن اشاره شده اين است كه در آن دوران برخي از مردم دچار افراط و تفريط‌هايي مي‌شدند كه آنها را از مسير حق خارج مي‌كرد، نقش امام براي هدايت مردم به‌سمت مسير حق و صراط مستقيم چگونه ايفا مي‌شد؟
همان طور كه در سؤال اشاره كرديد در آن دوران برخي از مردم دچار انحراف مي‌شدند، در اين اوضاع امام عسكري(ع) همواره بر عقلانيت ديني تأكيد داشت و تلاش كرد شيعيان را در برابر افراط و تفريط‌هاي فكري حفظ كند.
براي مثال آن حضرت با صراحت در برابر غلوكنندگان ايستاد و با استدلال‌هاي عقلاني مرز بين ايمان صحيح و انحرافات فكري را تبيين كرد، اين سياست معرفتي امام سبب شد تشيع، علي‌رغم فشارهاي سياسي و تبليغي، انسجام خود را در سامرا و ديگر نقاط جهان اسلام حفظ كند.
برچسب: ،